Maak een afspraak
Print this page

De jongensschool

“Voor 1905 was Schakkebroek een haast ongenaakbare wijk van Herk-de-Stad” staat in het parochieblad van zondag 14 februari 1954. Dat klopt wanneer je weet dat in de jaren 1880 Schakkebroek, onder het burgermeesterschap van Louis Vandersmissen, pas gemakkelijker bereikbaar werd door de straat vanuit de Oppemse poort door te trekken naar Alken.
Zuster Honorine, Pauline Jeuris (1872-1900) of zuster van de heilige Amandina, schreef in dezelfde periode al toen ze school liep in de lagere school bij de Ursulinen aan haar neef Pater Julianus dat ze te ver van school woonden om ’s middags terug naar huis te gaan om te eten en dat bij regen de kiezeltjes in de karresporen bloot kwamen te liggen.

School

Deken Van Venckenray uit Herk-de-Stad kwam met het idee om in Schakkebroek een school te bouwen.Juffrouw Louise Martens van Sint-Truiden schonk de grond, op voorwaarde dat er ten eeuwige dage twee leesmissen zouden gedaan worden voor haar familie. De gemeenteraad onder het burgemeesterschap van Jan Louis Lambrechts en met schepen Lambert Franssens uit Schakkebroek zorgden voor de toelagen.
Hyacintus Martens (1847-1919) uit Stevoort werd als architect aangesteld. Op zijn grafsteen lezen we timmerman, bouwmeester en kerkenbouwer. Alleen al in Herk-de-Stad was hij de architect en leidde hij de herstellingswerken voor het Usulaklooster, de Sint-Jan Baptistkerk in Schulen, de Sint-Martinuskerk in Herk Centrum en de O.L.V. Onbevlekt Ontvangenkerk in Schakkebroek. 
August Thijs (1857-1949) uit Herk-de-Stad mocht de school bouwen. Hij werd aangesteld als de goedkoopste aannemer. Thijs noemde zich in zijn advertentie ‘aannemer van openbare gebouwen’. Hij verkocht tegen billige prijzen alle soorten van bouwstoffen.Wist je trouwens dat de bakstenen voor het schoolgebouw ter plaatse gebakken werden.
 

Onderwijzers
 

Op 1 september 1905 waren de schoollokalen en het schoolhuis klaar en kon het eerste schooljaar beginnen. Jongens en meisjes zaten samen. Rudolf Witters werd aangesteld als hoofdonderwijzer met een jaarwedde van 1400 frank. Cyrille Loosen was hulponderwijzer met een jaarwedde van 1100 frank. Twee jaar later, in 1907, vertrok meester Loosen naar Halen. Hij werd aanvankelijk vervangen door Joseph Termonia uit Linkhout en vervolgens door Emiel Claes. Acht jaar later, in 1913, vertrok meester Witters naar Herk-de-Stad. Hij werd in Schakkebroek opgevolgd door Leopold Jamaer uit Wijer die later schoolhoofd in Alken zou worden.

Gemengde School
 

Onder het priesterschap van Alfons Lamotte in 1911 had Schakkebroek nog steeds één school met twee klassen. Daar kwam verandering in nadat de zusters Ursulinen hogerop in de Schoolstraat een nieuw schoolhuis met één klas er achter bouwden. De gemeenteraad van Herk besloot toen dat Schakkebroek een Gemengde School werd onder leiding van de aanneemsters der
Meisjesschool.

De grote kinderen werden gescheiden. De jongensschool, één klas, vestigde zich in het nieuwe gebouw van de Zusters. De meisjes met eerste en tweede jaar jongens betrokken de gemeentegebouwen. De drie leerkrachten hadden ieder zowat 75 leerlingen. In 1924
bouwden de zuster ursulinen twee lokalen bij en ging Leopold Jamaer les geven in Alken. Hij werd opgevolgd door Gaston Wissels uit Hasselt.

Een jaar later, op 1 oktober 1925, verhuisden de jongens terug naar de gemeentegebouwen en kreeg het onderwijzend personeel hulp van meester Gaston Maes. Maes vertrok in 1947 naar Schulen waar hij later schoolhoofd werd. De Schakkebroekse jeugd kreeg in deze periode om allerhande redenen zoals militaire diensten of ziekten verscheidene vervangingsleerkrachten. Zij bleven    soms voor enkele weken, soms voor meer dan een jaar: Georges Maes (1927), Arthur Mulkers (1929-1931), Pieter Michiels (1932) en René Vandenhoudt (1936). In 1936 bouwde het schoolcomité weer drie lokalen bij en werden René Vandenhoudt en Lucien Witters  vast benoemd.
Tijdens de mobilisatie van 1938, 1939 en 1940 en de veldtocht werden ook de Schakkebroekse onderwijzers tijdelijk onder de wapens geroepen. Zij werden voor enkele weken vervangen door collega’s onderwijzers/onderwijzeressen Jean Zurings (1937), Marcel Wendrix (1939), Marie-Louise Bartels (1939) en Alice Vanvoorden (1939). Op 5 mei 1939 werd Clement Vanvuchelen
als vijfde onderwijzer aan de jongensschool benoemd. Hij was van Rummen maar kon niet onmiddellijk in dienst treden omdat hij gemobiliseerd was. Hij trad op 11 september 1939 in dienst. Op 16 september 1946 verving Adrien Mekers Lucien Witters. Gaston
Maes werd op 31 oktober 1947 opgevolgd door Jean Bex.

 

Vrije Gemengde Basisschool van Schakkebroek

In 1953 werd de garage van de Zusterschool omgevormd tot huishoudschool. Zo ontstond een zesde klas: een vierde graad vanaf het schooljaar 1953-1954. Juf. Lena Cox van Godsheide werd als leerkracht aangenomen. In 1957 waren er zestig kinderen voor de bewaarschool ingeschreven waardoor er een ontdubbeling nodig was. Op 14 oktober van dat jaar werd het lokaal van de jongensschool dat nog leegstond klaargemaakt en werd Elza Janssens uit Herk-de-Stad de juf van de peuters. De zusters Ursulinen bouwden bij hen een tweede bewaarschool bij die in 1959 klaar was. In 1975 werden de jongens- en de meisjesschool samengevoegd en heette de school de ‘Vrije Gemengde Basisschool van Schakkebroek’. In 1986 werd er door de Ursulinen nog een nieuwe vleugel bijgebouwd.Met de verhuis van de oude jongensscholen naar de nieuwe lokalen van de meisjesscholen in 1990 eindigt ongeveer de geschiedenis van de jongensschool in Schakkebroek.

Heb je ook interesse in de geschiedenis van de meisjesschool? Surf dan naar www.leer-rijk.be/historiek/ of neem een kijkje in ‘De zusters ursulinen in Herk-de-Stad’, een uitgave van de Geschiedkundige Kring Groot Herk uit 2007.

Jeugdlokalen
 

Na de samensmelting deden de schoolmuren van de oude jongensschool nog even dienst als jeugdlokalen. Momenteel ligt het gebouw er zielloos bij, als een weggeworpen jas die voor iedereen te klein is geworden. Jammer, zeker als je weet dat dit het eerste gebouw was dat van de haast ongenaakbare wijk die Schakkebroek ooit was een begin van een centrum maakte.

André Smeets


Bronnen:
Amandinaklokje, parochieblad van zondag 14, 21 en 28 februari 1954.
Gemeenteraden Herk-de-Stad
Website: https://www.leer-rijk.be/historiek/
Archieven van Halbeek, Jos Leemans, André Smeets

Stadhuis

Pikkeleerstraat 14 3540 Herk-de-Stad
Telefoonnummer
013 38 03 10
E-mailadres
Openingsuren
Vandaag
tot uur Op afspraak, buiten voor vuilzakken.
Morgen
Gesloten
Sluitingsdagen

OCMW

Dr. Vanweddingenlaan 21 3540 Herk-de-Stad
Telefoonnummer
013 78 09 40
E-mailadres
Openingsuren
Vandaag
tot uur Onze diensten werken op afspraak.
Morgen
Gesloten
Sluitingsdagen

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor één van onze nieuwsbrieven.